Ko e Lotu Kalisitiané 'i Tonga

Peesi Fakafeʻiloaki ki he Lotú

Hisitōlia 'o e Lotú    Tūhulu mei he Folofolá

'Oku hokohoko atu pē 'a e ngāué ke fokotu'u mai 'a e peesí ni.



Ko e Ngaahi Tūhulu mei he Folofolá fekauʻaki mo ʻetau Moʻuí.

Ko e tolo fakakaukau mo e fakaʻānaua makatuʻunga ʻi he faka'ofo'ofa'ia mo e houngaʻia ʻi he folofolá mo e ʻaloʻofa kiate kitautolu ʻa e ʻEiki ko Sisū Kalaisí.

    Kaveinga     Vahe Folofola     Tūhulu
                       
    Ko e fakafetu'utaki 'a e 'Eiki 'oku ongo pau 'i he 'ofa, lelei mo e totonu, nonga mo e fiemalie.     1 Tu'i vahe 19, veesi 11-13
11 Bea nae behe eia, Ke ke 'alu atu, mo ke tuu i he fuga mouga i he ao o Jihova. Bea vakai, nae haele atu a Jihova, bea ne mafahifahi ae mouga e he matagi malohi, bea ne fakamomomoiiki ae gaahi maka i he ao o Jihova; ka ne ikai i he matagi a Jihova: bea hili ae matagi nae mofuike; ka ne ikai i he mofuike a Jihova:
12 Bea hili ae mofike koe afi; ka nae ikai i he afi a Jihova: bea hili ae afi nae ai ae kihi'i le'o malie.
13 Bea behe, i he ene fanongo ki ai a Ilaija, naa ne fakabulou hono mata aki hono bulubulu, mo ne alu atu o tuu i he huaga oe ana. Bea vakai, koe le'o na'e behe maikiate ia, Koe ha oku ke fai i heni Ilaija?
    Ko e talanoa malie 'oku fekau'aki mo e potu folofola ko eni.
Ko e taimi eni na'e hola ai 'a "Ilaisia ki Beasipa ko e 'uhii ko e tu'utu'uni 'a e Kuini lotu 'aitoli 'o 'Isileli ko Sisipeli ke tamate'i ia. Pea hola 'o 'Ilaisia 'o toitoi he 'ana. Pea 'oku pehe na'e ha'u e 'angelo 'o fekau 'a 'Ilaisia ke ha'u ki he ngutu'i 'ana he 'oku fie folofola ki ai 'a e 'Eiki. Pea ko e hanga atu eni 'a 'Ilaisia ki he ngutu'i 'ana, ne ha'u e fu'u matangi, ha'u e fu'u mofuike, ha'u mo e fu'u afi. Pea ko e 'osi kotoa ia, pea toki ongona atu ha le'o 'oku ui 'e he folofola faka-Tonga ko ha "kihi'i le'o malie". Pea 'ilo 'e 'Ilaisia ko e 'Eiki ia, pea ne 'ufi'ufi leva hono 'ulu mo 'unu atu ke folofola ange ki ai 'a e Eiki.
'Oku malie 'etau vakai ki he ngaahi lesoni mei he potu folofola ni.
Ko e 'Eiki ko e 'Otua Mafimafi, pea 'oku nga'unu 'a natula 'o faka'ata'ataa ki hono huafa.
Ka 'i he taimi tatau pe, ko hono finangalo kiate kitautolu ko e 'ofa haohaoa mo e talamonu. Pea 'oku ha ia 'i he folofola faka-Pilitania ne liliu faka-Tonga, ko e le'o na'e ongona kia 'Ilaisia ko e "still, small voice". 'A ia ko hono faka-Tonga 'e taha, ko e le'o "si'i kae tu'u ma'u pe ongo pau". Ko e lea ko e "still" 'oku ngaue 'aki 'i he ngaahi lea hange ko e "still of the night" 'a ia ko e longonoa ia 'a e po. Ka tau ka fakakaukau atu ki he longonoa 'a e po, ka ongo ai ha me'a, 'e 'ilonga lelei 'aupito he 'oku 'ikai pe toe 'i ai ha me'a kehe ia 'e lea he taimi ko ia. Pea 'oku pehe 'a e le'o na'e ongona 'e 'Ilaisia, ko e le'o si'i, ka e ongo pau 'aupito, 'ikai toe veiveiua.
Ko e ta sipinga faka'ofo'ofa kiate kitautolu. Ko e 'Eiki ko e 'Otua Mafimafi, pea ko e me'a noa ki ai ke ne le'ele'ei e fa'ufa'unga 'o natula, pea 'oku 'i ai pe 'a e taimi pehee. Ka ko e 'Eiki ko hotau Ta'okete, pea 'i he'ene ngaahi fakafetu'utaki kiate kitautolu, pe 'ia teia pe ki he kau Palofita, pe fakafou 'i he Laumalie Ma'oni'oni kiate kitautolu, ko 'ene ngaahi fakafetu'utaki 'oku ongo 'ofa, ongo lelei, ongo totonu, ongo fakafifefia, ongo fakanonga, ongo fakalotolahi, ongo fakatupulaki, pea ongo pau. 'Oku mo'oni pe 'a e lea 'a e Himi, "lea fakaofo, lea 'oku vovo, ko e fufungamo'ui".
                       
    ʻOku ʻafioʻi mo mahuʻingaʻia fakafoʻituitui ʻa e ʻEiki ʻiate kitautolu kotoa.
ʻOku ʻikai ha taha ʻe pulia pe taʻemaaʻusia ki ai.
    Luke, vahe 19, veesi 1-7
1 Bea nae fonoga atu a Jisu i Jeliko, o alu ai.
2 Bea vakai, koe tagata ko Sakiasi hono higoa, koe matābule ia i he kau tanaki tukuhau, bea nae koloaia ia.
3 Nae holi ia ke mamata pe koe tagata oku fefe a Jisu; ka nae ikai mafai ia koeuhi koe kakai, he koe bukubuku ia.
4 Bea nae lele muomua ia, o kaka i he akau koe sukamino, ke mamata kiate ia: koeuhi e aluage ai ia.
5 Bea kuo hoko a Jisu ki he botu, naa ne jio hake, o mamata kiate ia, bea ne behe ki ai, Sakiasi, alu hifo ke vave, he teu nofo i ho fale i he aho ni.
6 Bea fakavave ia, o alu hifo, o ne tali ia i he fiefia.
7 Bea kuo nau mamata ki ai, bea nau lāuga kotoabe, o behe, Kuo alu ia ke nofo moe tagata agahala.
    Naʻe ʻikai saiʻia ʻa e kau Siú ʻia Sakeasi. Naʻa nau fakamaau kovi ki ai ko e ʻuhií ko e pule ia ʻo e kau tānaki tukuhaú pea nau mahalo kovi ki ai ko e uhií pe ko e tangata maʻumeʻa.
Ka ʻoku hā mai ʻi he folofolá ha ngaahi fakamoʻoni kehe kia Sakeasi, kehe ia mei he fakakaukau ʻa e kau Siú.
Naʻe fakaʻamu a Sakeasi ʻi hono lotó ke mamata ki he ʻEiki, pea ʻi he hulu ʻa ʻene fakaʻamú, pea ko e ʻuhií ko e tangata nounou ia pea ʻe pulia ia he haʻohaʻongá, naʻá ne kaka ai he fuʻu sukamino, ko e koloa pē ki ai ke sio ki he ʻEikí. ʻA ia ko e hā ha faʻahinga tangata ʻe fakaʻamu mo feinga pehē, ka ko ha tangata pē ʻoku ʻi ai e lelei ʻi hono lotó.
Pea ʻi he hoko atu ʻa e talanoá, ko e ofi atu pē ʻa Sisū ki he fuʻu sukaminó, kuo ui hake ia kia Sakeasi ke hifo ki lalo ke na feʻiloaki.
ʻIkai ngata pē he ʻosi ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻa e hingoa ʻo Sakeasí, ka na'a ne ʻafioʻi ko Sakeasi ena he funga ʻakaú. Pea ko ʻene ui haké, ko e toki tali fakakoloa ia ʻo e fakaʻamu loto ʻa Sakeasí ʻi he ʻaho ko iá. Naʻe ʻafioʻi lelei pē mo ia ʻe he ʻEikí.
Tatau pē ʻa Sakeasi he ʻaho ko iá mo ko e mo au he ʻahó ni.
Neongo ka a'u 'o fakamaauʻi hala kita ʻe māmani, neongo ka te taʻomia ʻo pulia ha fuʻu haʻohaʻonga, ʻe ʻikai ke te pulia kita ki he ʻEikí, pehē ki he anga ʻo hoto lotó, pehē ki heʻete ngaahi fakaʻamú mo 'ete ngaahi feingá kotoa.
Pea hangē pē ko Sakeasí, 'oku tokanga mai 'a e 'Eiki kia ko e.
                       
    'Oku tau lava pe 'o ikuna'i 'a e me'a kotoa 'aki 'a e tuí, ka kuo pau ke tau hanga ma'u kia Kalaisi.     Matiu, vahe 14, veesi 25-33
25 Bea i hono fa oe leo i he bo nae alu atu a Jisu kiate kinautolu, e haele i he fukahi tahi.
26 Bea i he mamata ae kau akoga ki he ene haele i he fukahi tahi, naa nau manavahe, o nau behe, Koe laumalie! bea nau tagi kalaga i he manavahe.
27 Ka nae lea leva a Jisu kiate kinautolu, o behe, Fiemalie be; he ko au be; oua te mou manavahe.
28 Bea lea a Bita, o beheage kiate ia, Eiki, kabau ko koe, fekau mai keu alu atu kiate koe i he vai.
29 Bea ne behe, Ha‘u. Bea i he alu hifo a Bita mei he vaka, nae eveeva ia i he tahi, ke alu atu ki a Jisu.
30 Ka i he ene mamata oku malohi ae matagi, nae manavahe ia; bea kamata galo hifo, bea tagi ia, o behe, Eiki, fakamoui au.
31 Bea mafao leva ae nima o Jisu, o ne buke ia, o ne behe ki ai, Akoe oku jii hoo tui, koeha oku ke fakataetaetui ai?
32 Bea i he e na hoko ki he vaka, bea malu ae matagi.
33 Bea ha‘u ai akinautolu nae i he vaka, o hu kiate ia, o behe, Koe mooni koe Alo koe oe Otua.
    Na'e tāfu'ua mo manavahe 'a e kau ākongá 'i he'enau vakai atu ki he hā'ele mai 'a Sisu 'i he fukahi vaí. Ka ko e mahino pe kia Pita ko e 'Eikí, 'oku tala mai 'e he veesi 29 na'e tu'u 'a Pita ki he funga vaí 'o lue ki he 'Eiki. Ka ko e hoko atu 'o e veesi 30, na'e iku 'o to'oa e tokanga 'a Pitá 'i he mālohi 'o e matangí, pea ne toe ngoto hifo pe.
Ko e lēsoni mahu'inga kia tekitautolu. Na'e lava pe 'a Pita ia 'o lue 'i he vaí 'i he taimi na'e tokanga taha ai ki he 'Eikí. Ka ko e taimi na'e toe vavahe ai 'e ne tokangá mei he 'Eikí, ko e taimi ia na'e ngoto aí.
'Oku lahi 'aupito ange 'a e ngaahi ngāue lelei 'oku tau lavá, kapau te tau fakama'u pe 'etau tokangá ki he 'Eikí.
                       


Ngaahi Liliu
[110623] Fokotuʻu ʻo e peesí.

James Cocker 14Nov00