• Talateu
• Ko e Lotu

  Ko e Lotu´

  Fakafe'iloaki Hisitōlia 'oe Lotu Tūhulu mei he Folofola

• Angamo'ui

  Ko e Anga 'o e Mo'ui´

  Fakafe'iloaki Faito'o Faiva Koka'anga Me'akai Ngoue Tala Taimi Tānaki Toutai Va'inga

• Anganofo

  Ko e Anga 'o e Nofo´

  Fakafe'iloaki Fā'ele Ohitama Mali Mate 'Ulumotu'a Fahu Liongi Tapu

• Fonua

  Ko e Vāhenga Fonua´

  Fakafe'iloaki Tongatapu 'Eua Ha'apai Vava'u Niuafo'ou Niuatoputapu

• Hisitōlia

  Ko hotau Hisitōlia´

  Fakafe'iloaki Lau Senituli Ngaahi Tala Kakai 'oe Fonua

• Kāinga

  Ko 'etau Fekāinga'aki´

  Fakafe'iloaki Ngaahi Ha'a Tohi Hohoko

• Kava

  Ko Kava mono Anga

  Fakafe'iloaki Tala 'oe Kava Fa'ahinga 'oe Kava 'Umu 'oe Kava Faikava moe 'Ilokava Taumafa Kava Fakanofonofo 'oe Taumafa

• Koloa

  Ko 'etau Koloa´

  Fakafe'iloaki Fala Fale Kato Kakala Lolo Naunau Ngatu Sisi Ta'ovala Vaka

• Lea

  Ko e Lea Tonga´

  Fakafe'iloaki Kalama Lea Motu'a Lea Mei Muli Tu'i Hou'eiki Kakai Palōveape Kananga Fakamalanga Hiva moe Tā'anga Hingoa

• Taimi

  Ko e Tala Taimi´

  Fakafe'iloaki Ta'u Māhina 'Aho Ngaahi Faka'ilonga

• Talatuku

Lea 'Uhinga Fakatātā Afeitaulalo Ko e loto tokanga mo fietokoni ki he kau faingata'a'ia mo e kau tukuhausiá. 'Eiki afeitaulalo mu'a 'o fakamolemole'i 'emau ngaahi tō nounoú. 'Āhua Hoha'a pe nofo ta'emanonga. Na'e 'āhua holo heni 'a Sione hono fakakaukau'i pe 'e 'alu fēfē ki he hulohulá. Akafia Ko e tui fakakuongamotu'a ka akafia (hūfia 'e ha aka'i 'akau) 'a e fa'itoka 'o e pekia 'e lava pe 'o tupu mei ai ha mahaki 'a e kāinga 'o e pekiá 'oku kei mo'uí. Na'e ui leva mo e mahaki ko iá ko e akafia. 'I he ngaahi kuonga mai ki muí ni na'e fakakau atu mo ha fa'ahinga me'a pe 'e 'ikai 'auha ki he tupu'anga 'o e akafiá. Tokanga'i e teunga 'o e pekiá na 'oku 'i ai ha sipa ukamea kae akafia ha taha 'i he'ene fanaú. 'Akilotoa 'Ā takai'i Na'e 'akilotoa 'e Vave mo 'ene kau taú 'a e kau angatu'u mei Tokelau. Alafolau Fale vaka Tau ō ʻo toho e vaká ki alafolau. 'Alaha Namu kakala. Me'a 'alaha manongi mo'oni ko e vala kakala 'o e ta'ahine ko Heavulá. 'Ālefa Mate he fiekaia Mālō mu'a ho'o manatu'i mai kimautolu kuo mau mei mate he 'ālefá. Āngai Ko ha me'a kuo tafoki 'o hanga mai mei he tafa'aki e taha. Lolotonga pe tō ʻa e matangí mei Hahaké kuo angai Hihifo. Anganofo Poto he anga, matakakai, angamaau, angalelei. Ko e fanau fefine anganofo 'a Vūsiká. Aofaki Ko ha meʻa kuó ne ʻosi maʻu fakakātoa ha meʻa. Kole keu hūfanga he ngaahi fakatapu kuo aofakí atu mei muʻá ní. 'Aofangatuku Ko e kosi 'o e lou'ulu 'i he putu na'e fa'a fai 'aki e tutu he na'e 'ikai ha helekosi. Ko e 'aofangatuku ko e fo'i ha'i ne faka'ilonga 'aki e ngata'anga 'o e tutu. Kuo hoko 'o ngaue 'aki e 'aofangatuku ki ha alea pe meʻa 'oku ne faka'osi e meʻa kotoa. Ko e 'aofangatukú ke tau fai ha meʻa ʻe lava ʻo tokoni ke fakalakalaka mo tauʻataina fakafoʻituitui ai e moʻui ʻa e taha kotoa. Aoniu Ko hono ui 'o e kahoki ʻoku ne takai e sino ʻo e fale-Tongá mo fakafehokotaki e ʻató mo e holisí, pea tupu mei ai hono ngāue ʻaki ki ha meʻa ʻoku ne ma'u fakakātoa ha meʻa. Naʻe pule fakaaoniu 'a Sisa ʻi onoʻaho ʻi he fonua ko Lomá. Efe Penu 'o ha me'a kuo 'osi tatau. Hua'i atu e efe'i niú ki he pēsoni keikeinangá. Ekinaki pe Enginaki Akonaki mālohi Ko e ngaahi ekinaki 'a e Fa'é ko e koloa mahu'inga ia 'o e mo'uí. Epu Ko e founga huo Mou ō mai ketau epu'i ange ki'i ma'ala ko ení ke lava. Eveeve Mangaungau pe mahaehae Kuo a'u e mui'i falá ki he eveevé, kuo taimi pe ke monosi. Fa'itoka Ko e ngaahi mala'e kuo fakatoka ki ai 'a e kāinga kuo pekiá. Ko hono fakakalalakalasi 'o e fa'itoká 'i onoahó ko e Sia ma'a e Tamahaá, Langi ma'a e Tu'itongá, Mo'unga ma'a e Tu'iha'atakalauá, Mala'e ma'a e Tu'ikanokupolá pea mo e Fa'itoka ma'a Ha'ame'avale. Tau ō ki fa'itoka 'o 'a'ahi ki he pekiá. Fakakīkī Fakalili'a Tuku ho'o fakakīkií ka ke ha'u 'o tokoni he ko 'ene mohó pe kuo ke kau he kaí. Faka'au ā Ko e lea fakamāvae hangē pē ko e nofo ā mo e ʻalu ā. Pe'i sai ka tau toki talanoa ha taimi. 'Io, faka'au ā. Fakama'itoa Ko ha taha ʻoku ne matuʻuaki ha faingataʻa. Naʻe fakamaʻitoʻa pē ʻa Sione neongo kuo ne ʻosi ʻilo ʻoku ʻikai toe ʻaonga ha feinga ia. Fakatu'amelie 'Amanaki lelei Na'a mau nofo pe 'o fakatu'amelie ki he haka mei 'a Va'epopuá. Fakatu'atamaki 'Amanaki kovi Na'a mau nofo pe mo e fakatu'atamaki ki he ongoongo mei he fepakí. Fakau'u Ko hono fu'i tahi 'o e kakalá ke toe ʻalaha ange. Fakauʻu ʻaki e kakalá ha meʻi tahi pea ʻufiʻufi teuteu ke ʻave ki he kātoangá. Fasi Ko e tau 'a e peaú ki he matāfangá. Na'e fasi tanunu 'a e peaú 'i he matāfangá. Fasitu'u Ko e tau fakafokifā pe fakatuʻupakē pea tupu ai mo hono ngāue'aki ki ha loi kuo fakatuʻutāmaki. Na'e fasitu'u (tau) e peau he Uafu ko Vuná. ʻOfa mai, tuku ho'o fasitu'ú (loi) he na'a tau sio kotoa pe ki he me'a na'e hokó. Fatakau Ko e 'amanaki matala 'a e 'akau kakalá. Kuo fatakau e fu'u heilalá pea kamata ke matala. Feluteni Ko hoto kaume'a vā ofi. Ko e ongo kaungāme'a feluteni 'a Lili mo Sela. Fono Ko e fakataha fakakolo pe fakafonua kuo ui ke fakahoko ai ha ngaahi tu'utu'uni ki he kakai 'o e fonuá pe koló. Ko e fonó ʻoku ui pe 'e ha taha ma'u mafai. Tau ō ki he fonó he 'e tala ai e ngaahi tu'utu'uni mahu'inga mei he potungaue mo'uí. Ha'aha'a Ko ha ngaahi fakatu'utamaki fakaenatula. Kuo sai e ngaahi 'aho ni kuo 'i ai e naunau ke tala 'aki e ngaahi ha'aha'a fakaenatula.  Hama   Havala Loto hoha'a Na'e havala e loto 'o Ngingie 'i he fuoloa e ta'e fetu'utaki ange 'a Hiliaunifo. Heva Ko ha me'a kuo mafola ki he ata. Ko e tukuange pe 'a e fuhinga pula kuo heva ki he 'ataa. Hiki Ko e taimi 'oku maalooloo ai 'a e pekia. Na'e hiki 'a Tu'ifua 'ane efiafi he 5.  Hoke'ia Mahoka pe matu'u Hono 'ikai mo'oni e lau 'a e hiva, kuo hoke'ia e loto he ofa ki he 'ofa'anga. Hūfia Tokanga pe 'a'ahi pe tokoni ki ha taha. Fa'a ngaue'aki 'i he lotu ki he 'Eiki. 'Eiki 'oku mau kole ke hufia si'i kainga 'oku tokoto he mohenga 'o e mamahi, ke nau ma'u ha sino mo'ui lelei mo e loto fiemalie ki he kaha'u. ʻIlolahia Ko ha meʻa kuo ʻilo ʻe he tokolahi Akoʻi hono ngāueʻaki ʻo e komipiuta ke ʻilolahia he ko e meʻangāue ia ʻo e kahaʻu. Kapa Liua pe malohi Na'e kapa 'e he kau tau 'a Taufa'ahau 'a e kolotau ko Velata. Kāsia Kapui Kuo kasia 'e he hina 'a e konga ngoue na'e to ai. Katea Kaunanga Sevāniti fefine ka ʻoku faʻa ngāue ʻaki pē ki ha fefine. Ko e siʻi kaunanga fai tōnunga he lotú. Keina Kai ke 'osi'osi Na'e keina 'e he fanga lofí 'a e ki'i sipí. Kinokinoifia Faka'ofo'ofa mo mo'ui lelei Kovi e loi Ko ha me'a kuo hoko pau. Tatau mo e "'Ikai toe loi". Ko e 'asi mai 'a e tamasi'i ko 'ene tamai 'ata. Kovi e loi! Kouna Fekau'i ke fakahoko ha fatongia Kuo kouna au 'e he laumalie keu lea atu he aho ni ke mou fe'ofo'ofa ni. Kuea ʻUlungia Langovaka Ko hono poupouʻi ʻo ha tokotaha kuo foʻi pe faʻahi kuo ʻulungia Naʻe langovaka ʻa ʻAmelika ʻia Pilitānia. Lau'aitu Ko e tangilaulau Na'e si'i lau'aitu pē 'a Lupemu'a he ongo atu e mālōlō 'a 'Ūsaiá. Laukau Futa pe fiefia 'aki ha me'a Ko hoku laukau'anga 'i he ha'oha'onga kotoa pe 'a hoku 'ofa'anga. Liu Maliu pe tafoki Lolotonga pe 'e ne lele kuo toe liu mai. Lulunga Taufa pe matangi mei he Hihifo Na'e kamata angiangi mai e matangi mei lulunga. Luva Foaki kakato Na'e luva 'e Mailelatamai 'ene koloá ma'a Laukau kae folau ia ki muli. Malama Maama Sio atu kuo malama mai e funga fonuá. Malena Maliu / Liu Tafoki Na'e maliu 'a e vaká 'o foki ki uafu. Mamaha Longo Huʻa Ko e teu ke huʻa e tahí hili haʻa ne mamaha. Fe'unga aa fo'i kaloa'a o ena ka tau foki ki 'uta he kuo mamaha longo huʻa. Manafa Ko ha me'a falahi pe fa'ata. Ko e fehangahangai eni 'o e manifi 'Ave atu e tamaiki ki he paaka ke nau lele ai he manafa. Mausa 'Alaha manongi Ko 'ene efiafi pe kuo mausa e fu'u heilala. Māngia Velahia 'o mae  Aa atu e loufusi ke māngia pea to'o mai ke kofu 'aki e luú. Mele Maumau Ko e mele 'o e kātoanga e niʻihi ko e fu'u lōloa e ngaahi ouaú. Mohu Mahu pe fele pe lahi. Fehangahangai ʻo e hongé. Ko e fonua mohu faingamālie 'a Nu'u Sila. Momou Teteki pe fakamama'o mei ha me'a Ko e mamalu pē 'a e po'ulí kuo momou e kau leká mei fa'itoka. Monumonūmonitonu Ko e talamonú pe faka'amu lelei ki he kaha'ú. Ko e lea na'e lea 'aki 'e he kau maa'uli 'i hono taa 'o e uho 'o e fanau toki fanau'í. Monu monuu moni tonu ke ke lahi hake 'o hoko ki ho'o tamai 'o fa'a ngaue mālohi mo matakainga. Momoi Foaki Na'e momoi 'e Fataua hono 'apí ma'a e fānau 'a hono tuofefiné. Mulimalo Koe kakala teuteu ki he ʻulú. Na'e fakaʻofoʻofa e mulimalo ʻo Sioné. Nafa / ngafa Fatongia Ko hoto ngafá ke tauhi lelei 'a hoto mali mo 'ete fanau. Nga Tokolahi. Ka tanaki 'a e "nga" ki ha lea 'e hoko ia ko e fakatokolahi 'o e lea ko ia. 'Oku lahi 'aupito e ngaahi lea 'oku tau ngaue maheni 'aki he ngaahi 'aho ni kuo tupu mei hono ngaue 'aki 'oe nga. Kai-nga: ko e 'uhinga ki he kau kai tokolahi, pea kuo hoko 'o ngaue 'aki ki he famili ofi. Fa-nga: ko e fele 'a fa he matatahi pea ui ia ko e fanga. Ha'u-nga: ko e ha'u tokolahi. Va'i-nga: ko e va 'o e tokolahi 'i ha founga feohi. Namoa Ko e niu motu'u kuo mama 'o fakatau hono huhu'á ke misimisi 'e he peepee valevalé. Ko e 'uluaki me'akai 'a e tamasi'í ko e namoa. Ngalu Peau Na'e fasi tanunu 'a e ngalú he mataafangá. ʻOho pe ʻOhofolau Ko e meʻatokoni kuo teuteu ke kai lolotonga ha folau. Ko e haka ʻufi ena mo e moa tunu ke ʻoho ʻaki e folaú. Ope Tupu 'o tō ki tu'a Na'e ope mai ki hala 'a e matala 'o e fu'u losé. Palutu Ngoto ki ha loto vai "'Oi nai toto ne mahua, ke palutu ai 'a e maama angahala." Himi Uesiliana. Pango Kovi pe ta'efe'unga Me'a pango ko e mo'ui ngaló. Pāʻutu pe ʻUtu Lilifa pe kauʻā maka mauʻolunga Lau mai e ʻutu mo e ʻutu ka ko e ʻutu pe eni ʻoku laú. Pehē ko e folofola ia ʻa e Tuʻitonga ko Fuanunuʻiava ne tō ai e hingoa ʻo ʻUtulaú. Pongipongi Ko e pongipongi ko e fuofua ouau 'oku fakahoko hili ha me'a mahu'inga kuo hoko. Ko e pongipongi 'o e putú 'oku fakahoko hili hono tanu 'o e pekiá. ʻOku fai e faikava mo e fei'umu ke tufa. Ko e pongipongi 'o e ngaahi hingoa fakanofó 'oku fakahoko 'i ha 'aho hili e 'aho kuo fakanofo ai ha 'eiki fo'oú. 'Oku 'alu 'a e eiki ko iá mo hono kāingá 'o fakatu'uta e kava, koloa mo e me'akai ki he 'eiki 'oku ne fakanofo iá. Ko e pongipongi tapú ko e pongipongi ia 'o e tu'í 'o ka teu hā'ele ki ha fonua. ʻE toki fai e pongipongi ʻo e meʻafakaʻeikí ʻa uhu. Sinaki Fai ki mu'a 'i he me'a 'e taha. Tatau mo e "tomu'á". Na'e tonu ke ke sinaki fakafe'iloaki atu ko e pea toki fakahoko atu e fekaú. Sino e me'a Ko e tu'uaki pe fakamamafa'i 'o ha me'a mahu'inga 'oku fai ki ai 'a e talanoa. Sino e me'a 'oku kei Satai pe 'a Satai. Sola Tokotaha muli pe fo'ou ki ha ha'oha'onga. Tatau mo e vūlangí. 'Oku 'atā e kātoanga ki he sola mo e vūlangi kotoa. Sovanga, sovangavanga, vavala, vangavanga Aata mo manifi hangē ko ha tupenu manifí, pe ko e kakapú. Sove Tuki ke molū pe ko hono taaʻi ʻo ha taha. Taʻeʻaloʻaloa Ko ha meʻa ʻoku ʻikai aʻu ki ai ʻete fakakaukaú pe ko ʻete ʻamanakí. Meʻa taʻeʻaloʻaloa moʻoni ko e meʻa naʻe hokó ki heʻeku fakakaukaú. Taiala Ko e pāʻutu makamaka he matātahí. "Taiala ē kuo ke fua hia, kuo vevea e matātahí na." Hiva ʻae Haʻape o Taliʻeveá. Taka Nofo ha feitu'u Na'e taka Vaimalo pe 'a Naufahu ia. Taku/Takua Lau pe tala Ko e Matapa ki Pulotu 'oku tu'u i Koloa. 'Oku takua ko e hifo'anga ia 'o Maui ki Pulotu 'i he'ene 'alu 'o kaiha'asi mai e afi ki mamani. Takalaua Ongoongoa mo fa'a talanoa'i. Tāfu'ua 'Ohovale mo 'avea Na'e mo'u tāfu'ua 'a Takalaua 'i he hoihoifua 'o Vaʻelaveamatá. Tamaio'eiki Ko e fo'i lea tupu mei he fale 'o e Tu'iha'ateihó mo e fale 'o e Tu'ilakepá. Ko e tauhi na'e fai 'e he Tu'ilakepá ki hono foha ne hoko ko e Tu'iha'ateihó. Ko e Tu'ilakepa eni ko Paleingalu. Pea ko Paleingalu ko e mokopuna pe 'o e Tu'iha'ateiho ko Pahihi 'i he'ene fa'e. Na'e fanau'i 'e Paleingalu 'a hono foha ko Tungimana'ia. Pea 'ave 'a Tungimana'ia ʻo ohi ʻe he Tu'iha'ateiho ko Lokono Fakatakatu. Pea 'i he pekia 'a e Tu'iha'ateiho ko Lokono Fakatakatu, na'e hoko ai pe 'a Tungimana'ia ko e Tu'iha'ateiho. Neongo ko Tu'ilakepa Paleingalu ko e tamai ia 'a Tu'iha'ateiho Tungimana'ia, pea ko e Tu'ilakepa foki ko e taha ia e ngaahi 'eiki lahi 'oe fonua 'i he 'aho ko ia, na'e tauhi fakahikihiki pe 'a Paleingalu ki hono foha ko Tungīmānaʻiá. Na'e tupu leva ai hono ngaue'aki 'a e lea ko e "tamai o 'eiki" ki ha taha anga fakatokilalo. Ko e tamaio'eiki 'apasia mo'oni 'a Sāmiuela. Tanunu Toutou hoko. Na'e fasi tanunu e peau he matāfangá. Na'e tō fakatanunu mai e matangí mei he Hihifo. Ta'omaki Ko e fai fakamātoato. Mālō siʻi taʻomaki e fatongiá. Ta'onakita Ko e to'o pe 'e ha taha 'ene mo'ui pe 'a'aná. Ko e mālolo 'a Mulikiono ko e ta'onakita. Taʻonatangata Tamateʻi ha taha kehe Ko e 'eiki houtamaki mo ta'ongatangata. Taukei Maheni pe poto'i ngaue. Ko e tangata taukei 'a Tuialo 'i he ngaahi faiva fakafonuá. Teʻehalakamu Matangi feangiʻaki Teʻiapaa Ko e taha pe meʻa oku te falala ki ai Tofanga A'usia Ko e fu'u tapuaki eni kuo mau tofanga tonu ai. Tolona Tufakanga Fatongia pe 'inasi totonu. Tuku ai pe keu fakahoko e fatongia ko eni he ko hoku tufakanga. Tuha Taau pe fe'unga 'Oku tuha pe 'a e lakanga mo Mosese he ko e tangata faitotonu mo ngaue lelei. Tu'unga'a Fakatu'upakee Na'e tu'unga'a hake pe 'e ne fie foki ki Ha'amoa Uhotaha Tau tehina fa'e taha (kae tamai kehekehe). Ko e uhotaha 'a Tupouto'a mo 'Ulukalala (na'a na fa'ee taha kia 'Ulukilupetea). Uhotau Tau tehina tamai taha (kae fa'e kehekehe). Ko e uhotau 'a 'Ulukalala mo Tupouniua (na'a na tamai taha kia Finau 'Ulukalala). Uki Kumi pe tanaki fakataha ha kakai Uki mai ha tamaiki ke tau o ki 'uta 'o utu'i mai e ma'ala. 'Ūkuma Kataki loto Neu 'ukuma pe 'eku loto mamahi kau malimali fakato'a pe. 'Uluafi Ko e tangata 'oku ne taki e kau tau. Ko e kamata pe 'a e tau pe mou fakasio e 'uluafi ke taa'i, he ko 'ene too pee kuo movete 'enau fa'ahi. 'Ulungia Fo'i Na'e 'ulungia e kau 'Uvea 'i he kau Niua. Uō Kaungame'a Ko e uoo 'o Tevita 'a Sonatane. 'Ūpe Hiva pe fasi fakamohemohe Ko e malie atu 'a e 'upe o Fololá. Utaʻanga Tokotaha pe feituʻu manakoa. Tokotaha pe feituʻu ʻoku lata ki ai ha kakai. Ko Nukuʻalofá ko e utaʻanga ʻo fafine mo tangata Veitapui Ko e vā tapu fakakāinga hangē ko vā ʻo e tuofefiné mo e tuongaʻané, pe ko e tamaí mo e fānaú. ʻE ʻikai lava ke nau sio faiva fakataha he ko e veitapui. Veivai Ko hono huʻi vai ʻo ha meʻa. Velenga Ko e loto hoha'a, pe maveuveu 'a e fakakaukaú. Kuo kāpui 'e velenga 'eku fakakaukaú. Vūlangi Tokotaha muli pe fo'ou ki ha ha'oha'onga. Tatau mo e solá. Oku 'atā pe 'a e kātoanga ki he sola moe vūlangi kotoa. Ngaahi Nouti moe Ngaahi Liliu [010213] Fakafōtunga fo'ou e peesi.