Ko 'etau Ngaahi Hingoa Tongá
ʻOku fakamanatu ʻe he peesí ni ha niʻihi 'o 'etau ngaahi tefito'i hingoa Tonga motuʻá,
pea mo ha ngaahi fakalavelave ki he 'uhinga mo e founga hono ngāue 'aki ʻo e ngaahi hingoa ko iá.
Ko e ngaahi hingoa Tonga motu'á na'e hangē pē ko e ngaahi hingoa motuʻa ʻi ha faʻahinga matakali pe,
naʻe fa'u pe mei he ngaahi me'a na'e hoko, pe mahu'inga mālie ki he vakai 'a e kāingá 'i he taimi ne fanau'i ai e fānaú.
Na'e kau ki ai mo e tauhingoá, ke fakamanatu mo fakamoʻui ʻaki e ngaahi hingoa 'o e kāinga ne 'osi hiki atú.
Pea fai mai pe nofó, 'o hake mai e lotu Kalisitiané mo e kau Mulí foki,
pea ʻomai ai mo e ngaahi hingoa Kalisitiané pea lahi hono tukuange ʻe heʻetau ngaahi Kuí honau ngaahi hingoa Tonga motuʻá,
ka nau fili ke nau ngāue ʻaki 'a e ngaahi hingoa Kalisitiané, hangē ko e Melé, Tēvitá mo e Sioné.
Pea faai mai ʻo aʻu ki he ngaahi 'ahó ní, kuo tau mei maheni ange kitautolu hono ngāue 'aki e ngaahi hingoa Mulí.
'Ikai ngata aí, kuo laui toʻutangata foki eni ʻetau ngāue ʻaki ʻa e ngaahi hingoa Mulí, pea ko e taimi lahi ia,
ko 'etau tauhingoa atu ki he'etau ngaahi Kuí, ne nau ʻosi hingoa Kalisitiane pē mo kinautolu ia.
Ngaahi Hingoa mei Mulí
Kaekehe ko e konga mālie 'o e hisitōlia ʻo ʻetau tōʻonga fakahingoa mei Tonga motuʻá, naʻe 'ikai taha pe ʻa e hingoa naʻe maʻu ʻaki ha tahá,
kae faʻa liliu pe ia 'i he lolotonga 'o e mo'ui 'a e tokotaha ko iá, fakatatau ki he vakai 'a hono kāingá ki he ngaahi meʻa naʻá ne faí, pe ngaaahi meʻa naʻe hokó.
Ko e taha ha fakataataa ki ai ko e ngaahi hingoa ne 'iloa 'aki 'a Tupou I. 'I hono fanau'í na'e ui ko Ngininginiofolanga.
Ko e pehē 'e he tala 'e taha ko e ui 'e he maa'ulí ki he fo'i niu nginingini mei Ofolanga na'e namoa 'akí.
Ka ko ʻene fu'u lahi haké, na'e 'ave ia 'o tauhi 'e he Taula ko Kautaí 'i he 'api ko 'Āhaú.
Pea ko e peheé, na'e ui ai 'e Kautai ko Taufa'āhau, ko e fakaʻatuʻia ʻo e 'otua tupu'a ko Taufatai ʻo 'Āhaú.
'I he tala ʻe taha ʻoku pehē na'e ui ko Maeakafa ko e 'uhií ko 'ene fakafa'uutaha e ngaahi Ha'a ʻo Tongá 'o hangē hano fī 'o ha fu'u maea kafá.
Pea fai ange 'o hoko ko e tu'í pea ui ai ko Siaosi Tupou I.
Ka ko e ngaahi hingoa 'o Tupou I ki mu'á, 'oku tau maʻu ai pe ha fakaofiofi ki he tōʻonga ui hingoa ʻa e Tonga 'i ono'ahó.
Na'a nau ui 'aki kinautolu e ngaahi hingoa kehekehe 'i he taimi kehekehe fakatatau ki he ngaahi meʻa naʻe hokó.
Ka tau vakai atu ki ha taha hangē ko e To'a ko Talikavilí.
Na'e 'iloa ia ko Talikavili, To'a Tonapata, Tu'ile'ovaka, To'amalanga, To'amalekini 'i he ngaahi tau 'i he feitu'u kehekehe ne aʻu atu ʻo tau aí.
Ka ko e talanoa ki he ngaahi tau kehekehe ne kau ai ʻa Talikavilí, ʻoku ʻikai ke tau ʻilo ʻe kitautolu ko e tangata pē ia 'e taha.
'Alu atu pē a Talikavili ki ha feituʻu ʻo tau ai, pea ui ia 'e he kāinga ko iá 'aki hono hingoa fo'ou,
pea nofo 'aki ai pē 'e ia 'a e hingoa ko iá, 'ai ai mo hono hoa, 'i ai mo 'ene fānau, kae fai atu pe kuo uki mai ha tau e taha,
pea 'alu leva ia ki ai 'o toe kamata fo'ou ai. To e kovi ange ha'atau loi.
Pea ʻoku ʻikai ko e kakai tangatá pē ne pehé, na'e kau mo e kakai fefiné. Tau manatu ki he taʻahine ko Vaʻelaveamatá.
Ko e peheé ko hono hingoá ko Vaʻe, ka ko e tangaki ʻa e tuʻí ʻo tāfuʻua ʻi hono faka'ofo'ofá,
pea fepaki ai 'e ne ʻakau tā nafá ʻo monuka ai hono langí, pea ui ai pe ʻa Vaʻe ia ko Vaʻelaveamata.
Ko e fakatātā e taha ko 'Ulukālala Ma'ofanga. Na'e toki 'iloa 'aki ia ki mui.
Ka ko hono fanau'í na'e ui ko Fīnau, pea 'alu ki Fisi 'o ui ai 'e he kau Fisí ko 'Ulukālala tokua ko 'e ne ʻoho ʻo hapo noa'ia e 'ulu 'o e kautaú,
pea pekiá pea telio 'i Ma'ofanga 'o ui ai ko 'Ulukālala Ma'ofangá.
Ko e founga maheni mo ia 'e taha 'o e ui hingoá 'i ono'aho, ko hono ui 'aki ha taha 'a e feitu'u na'e telio ai.
Tau fakakaukau ki he ngaahi hingoa hangē ko e Tu'ipulotu'ilangitu'ofefafa, ko Tu'ipulotu ia 'oku telio 'i he Langi Tu'ofefafá.
Ko Tuʻipulotuʻilangituʻoteau, ko Tuʻipulotu ia ʻi he Langi Tuʻoteaú. Ko Sīnaitakala'ilangileká ko Sīnaitaka ia 'oku telio 'i he Langi Leká.
Neongo ko e houʻeiki lalahi ia ka ko e kei fakatātā tatau pē ʻo e tōʻonga ui hingoa ko iá.
Tānaki atu ki ai mo e 'ikai lava si'etau fanga kui ʻi onoʻahó 'o tohí, pea faingata'a ange ai ke 'i ai ha founga ke tauhi maʻu 'aki ai honau ngaahi hingoá.
Ka ko e taumaʻu 'a e fa'ahinga tō'onga faka-hingoa kotoa ko eni ʻetau ngaahi Kuí ki muʻá, 'oku hā pe he'etau a'u mai ki he kuonga 'o 'etau mātu'á mo e ngaahi Kui ki mui maí.
Ko e kuonga eni kuo 'osi fai ai ʻa e tohí ka na'e kei fai pe ʻa e hingoa kehekehé ia.
Tau manatu ki ha ngaahi hingoa ne tau fanongo ai he'etau tupu haké, tau fakataataa pē hangē ko e Sione Motokā, Tēvita Tui Sū, ʻAna Siapani.
Neongo na'e ʻikai ko honau ngaahi hingoa fakalao totonú ia, naʻe maʻu ʻaki pē ia kinautolu, pea ʻikai pe fakatonutonu ia ʻe ha taha.
Toki hoko hake pe ha fiemaʻu pea vakai ange tohitaʻú mo e paasipootí ko e hingoa kehe ia ʻoku tohi aí.
'A ia na'e ha'u pē tohi nimá ia 'o tokoni ki hono kamata ke fakama'u hotau ngaahi hingoá, ka na'e kei hoko mai pē ʻa e ngaahi founga ui hingoa motuʻá ia.
Ka kuo fai mamālie mai pē eni 'o hoko e tohi hotau ngaahi hingoa fakalaó mo 'etau mahu'inga'ia 'i he tauhi ma'u ki aí, ko e founga kuo kamata ke tau maheni ai.
ʻOku mālie mo ʻetau vakai ki he anga ʻo e tupulaki mai ki muí ni 'etau ngāue 'aki e ngaahi hingoa fakaikú.
'I he'etau vakai ki he ngaahi kuonga ki mu'á, na'e 'ikai ke 'i ai ha ngaahi hingoa fakaiku pau ia.
Ko e toki hake mai ʻa e kau Pāpālangi mo e tōʻonga faka-hingoa ko iá ʻo akoʻi mai hono mahuʻingá kiate kitautolu.
Naʻe tokoni lahi ki hono lava ʻo lekooti e kakaí, mo e vave mo maau hono fakamaau ʻo e ngaahi lekooti ko iá,
ʻa ia ko e ngaahi lekooti leva ia ne ʻaonga lahi ki hono fakahoko ʻo e ngaahi fatongia kehekehe ʻo e puleʻangá.
Pea ʻi he taimi ne kamata ai ke ngāue ʻaki ʻe he ngaahi fāmilí ʻa e hingoa fakaikú naʻe lahi ʻenau toʻo pe ʻa e hingoa ʻuluaki ʻo ʻenau tamaí ʻo fakaiku ki ai.
ʻA ia tau pehē ko ha fāmili ne ʻi ai ha foha ʻe tolu ko Sione, Pita mo Tēvita, naʻe fakaiku Sione e fāmili ʻo Sioné, ka e fakaiku Pita e fānau ʻa Pitá, pea fakaiku Tēvita e fānau ʻa Tēvitá,
ko e fakaiku kehekehe ia ʻe tolu mei he fāmili pe ʻe taha.
Pea ko e taha leva ia ha meʻa kuo fakahoko ʻe ha ngaahi fāmili ʻe niʻihi ʻi hotau kuongá ni ki muí ni maí,
ko ʻenau fakafoki honau ngaahi fakaikú ki he Kui ne nau tupu taha mei aí.
Kaekehe ko ia, ko e ngaahi hingoa fakaʻofoʻofa ʻetau ngaahi hingoa Tonga motuʻá,
pea ko ha ni'ihi eni 'o 'etau ngaahi tefito'i hingoa ko iá mo ha ngaahi fakalavelave ki he 'uhinga mo e founga honau ngāue 'akí,
'oku fakalau 'i he kupu hoko haké.
'Oku tau monū'ia 'oku tau kei maʻu e faingamālie ke tau pukepuke 'a e konga faka'ofo'ofa ko eni hotau tukufakaholó,
ʻaki haʻatau ngāue ʻaki e ngaahi hingoá ke fakahingoa ʻetau fānaú mo e ngaahi toʻutupu hokó.
|
|
| Tefito'i.Hingoa |
Tupu'anga |
Ngaahi.Hingoa.Fakataataa |
| 'Aho |
Ko e fakamanatu 'o ha 'aho ne hoko ai ha fa'ahinga me'a mahu'inga. |
'Aholelei, 'Ahokava, 'Ahokovi, 'Ahotau, Taukei'aho, 'Ahokatoanga, 'Ahosivi, 'Aho'alo'i, 'Aho'eitu, 'Ahomatavaka, 'Ahosi'i, 'Ahokaifonu, 'Ahosiu |
| Alai... |
Ala 'i ... 'oku tala 'e he hingoá ha fehokotaki mo e me'a 'oku pehe 'e he hingoá 'oku fai ki ai 'a e alá. |
Alaitokaloto, Alaisia, Alaivahamama'o, Alailupe, Fatualaloto |
| 'Ānau... |
Ko e 'ānau ko e faka'amu pea 'oku fakafofonga'i 'e he hingoá ha fa'ahinga faka'amu 'a e kāinga. |
'Ānaukihesina, Faka'ānauaki'uiha, 'Ānaukitōkanga |
| Anga |
Ko ha anga pe tō'onga 'oku loto e kāingá ke fakamanatu. |
Anga'aetau, Anga'aefonu, Angamelino, Vala'aki'eteanga |
| 'Evai... |
'Eva 'i ... 'oku tala 'e he hingoá ha fo'i 'eve'eva ne fakalata, pe ko e fakalaulaunoa ki ha feituʻu ʻoku te ʻeva faʻiteliha ai hangē kolo ha'ate kui |
'Evaipomana, 'Evainamaelata, 'Evailotomu'a, 'Evaifekitetele |
| Faa |
Ko e fakamanatu 'o ha fehokotaki mo e me'a 'oku tala 'e he hingoá 'oku fai ki ai 'a e faá. |
Faaki'alele, Faafaakimanava, Faakihe'ate, Faafaakivai |
| Faiva |
Tokua ka te fakahoko ha talēniti 'o hangē haʻate faivá ko 'e ne tōtōatú ia. Ko e fakamanatu 'o ha talēniti 'o e kāingá, pe faka'amu 'a e kāingá ke ma'u 'e he peepeé ha talēniti pehē.
'I hono ngāue 'aki 'e tahá ko e fakamanatu 'o ha faiva pe kātōanga ne fakangalota'a. |
Faivamaamaloa, Faivaʻimoana, Faivaʻimanava, Faivaloto, Talafaiva, 'Ahofaiva, Pōfaiva |
| Faka'osi |
Ko e fakamanatu 'o ha me'a kuo 'osi, pe ngata, pe hoko faka'osi. |
Faka'osifolau, Faka'osifono, Faka'osilea, Faka'ositu'u'iolotele |
| Fale |
Ko e falé ko e nofo'anga ia 'o e kāingá. 'Oku fakamanatu 'e he hingoá ha tu'unga ne 'i ai e kāingá, pe ko 'enau faka'uto'uta ki ha tuʻunga ʻi he kaha'u 'o e peepeé. |
Fale'aka, Faletau, Falekihelotu, Faleafa, Faleolupe, Falemaka, Falekimanava |
| Fanga |
Ko e fakamanatu 'o ha fanga ʻi he gonua tupuʻangá, pe laulōtaha, pe fakangalongata'a, pe ne hoko ai ha fa'ahinga me'a mahu'inga. |
Fanga'afua, Fangapulotu, Fangalepa, Fangatau, Fangahako, Hifoʻifanga, Tu'ifangaloka, Hekaʻifangatapu |
| Fatafehi |
Ko e fata ne ngaohi mei he ʻakau ko e fehi.
Ko e fuofua faʻu ʻo e fata fehí ke fata ai ʻa e Tuʻitongá, pea tukufakaholo mai ai pe hono fata ʻi he fata fehí.
Ne hoko leva e hingoá ni ko e huafa ne ngāue ʻaki ki he Tuʻitongá, pea tauhingoa ai pe ki ai hono hakó mo hono kāingá.
|
Fatafehi ʻAtalua, Fatafehi Fāʻonelua, Fatafehi Fuanunuʻiava, Fatafehi Fakauakimanuʻa, Fatafehi Fuatalevu, Fatafehi Fangaʻafa,
Fatafehi Haʻamea, Fatafehi Haʻapai, Fatafehi Kaikulī, Fatafehi Lapaha, Fatafehi Lilikaʻimoana, Fatafehi Manupupuiʻone, Fatafehi Niua, Fatafehi Vavaʻu. |
| Fe... |
'Oku fakamatala 'e he hingoa ha ongo, ngāue, faiva pe va'inga ne kau ki ai ha toko ua pe lahi ange. |
Fetutuki'amanako, Fevaleaki, Feangai, Feongoi, Fetaiaki, Fetulikimoana, Fe'ofa'aki, Fe'aomoemanu, Fengului'ame'avale |
| Fie... |
'Oku fakamanatu 'e he hingoa ha fiema'u pe faka'amuloto pe fehoktaki 'oku mahu'inga ki ha taha 'i he kainga. |
Fie'ilo, Fiefie'eiki, Fiekaipuaka, Fielakepa, Fieteki |
| Fifita |
Ko e fita ko e lea ia ki he loto mālohi pe to'a. 'Oku fakamanatu 'e he hingoá ha taha ne loto pe to'onga pehē. |
Fifitamalohi, Fifitapuku, Fakatoufifita |
| Fīnau |
Tokua ko e fīnau ko hono 'uhinga ko e fakafekihi pe kē. Ko e fakamanatu 'o ha taimi pe tokotaha ne loto pehē. |
Fīnauha'akili, Fīnaulofanga, Fīnautangikevikia |
| Fine |
Ko ha to'onga fakafefine 'oku faka'ofo'ofa pea toe faka'amu mahalo 'a e kainga ke ma'u 'e he peepeé. |
Finefeuiaki, Fineanganofo, Finehafo'ou, Fineangakehe, Finelatavaka |
| Fisi'i... |
Ko e ha mai 'o ha moto pe muka fo'ou. Ko e fakamanatu 'o ha taimi na'a te mamata ai ha me'a pehe.
Pe ko e fakamanatu 'o ha kamata fo'ou pe fakaola 'oku te faka'amu ki ai. |
Fisi'ihoi, Fisi'ilose, Fisi'ipeau, Fisi'i'ate |
| Folau |
Ko e fakamanatu 'o ha folau ne hoko ai ha me'a mahu'inga. |
Folaumoetao, Folaumoeloa, Folaungaue |
| Fotu |
Ko e fotu koe ha mai 'a ha me'a, pea 'oku fakamanatu 'e he hingoa ha fehokotaki mo e me'a 'oku pehe 'e he hingoa 'oku fotu mai. |
Fotu'aika, Fotu'a'ofa'anga, Fotumeimoana, Fotu'aneiafu |
| Fūnaki |
Ko e fūnaki ko e kukutaki pe fakama'uma'u loto. Ko e fakamanatu 'o ha taimi ne 'i ai ha ongo pehe. |
Fūnakimanava, Fūnakiha'apai, Fūnakikovi |
| Ika moe Manutahi |
|
'Atuohakautapu, Ikatonga, Ikahihifo, Ikasiamane, Tau'aika, Tokemoana, Tunakaimanu |
| Langi |
|
Langimalie, Langitaetaea, Hinehina'atelangi |
| Latai... |
Lata 'i ... koe fakamanatu 'o ha feitu'u ne te nofo ai, pe hu'u mei ai hato kainga. |
Latainomuka, Lataipangai, Lataiholeva, Lataisaione, Latai'ela'ei, Latai'okalani |
| Lātū |
Lā tu'u ... ko e faka'ilonga nai 'o ha fononga pe kamata fo'ou. |
Lātūkilangi, Lātūmailangi, Lātūha'amoa |
| Liku |
|
Likuohihifo, Likutauifangatapu, Likutapu, Tangimeiliku |
| Lupe |
Koe lupe koe manu ne manakoa pea fakahoa 'aki 'ae kakai hoihoifua kae 'uma'a 'a hou'eiki. |
Teukihelupe, Lupemeitakui, Tokilupe, Talilupe, Tau'alupeoko, Lupekauola, Lupetulimafua, Lupe'eva, Laumanukilupe, Lupemu'a, Hahaufuifuilupe |
| Mafi |
Ko e mafi ko e lea ia ki he mana pe paoa. Koe fakamanatu 'o ha taha ne natula pehe. |
Māfiha'apai, Mafitoutai, Fakatoumafi, Mafiangahiki, Mafile'o, Mafikovi |
| Māhina |
Ko e fakamanatu 'o ha fo'i māhina ne 'i ai hano fa'ahinga anga pe fakangalongata'a. |
Māhinafonohake, Māhinafekite, Māhina'eua, Teukihemahina |
| Manako |
Ko e fakamanatu 'o ha manako pe faka'amu. |
Manakoniu, Manakolaise, Manakomelino, Manakokeke |
| Manatu |
Ko e faka'anaua ki he kuohili pe ko hato tupu'anga. |
Manatukimuli, Manatukitonga, Manatukisaione, Manatua'ilotolelei |
| Manu |
|
Manusiu, Manule'ongo, Manutau, Manu'uli, Manuokafoa, Kaimanu, Manu'ile'ila, Manutea, |
| Manu Kehekehe |
|
Pekatea, Motu'apuaka, 'Ungatea, Feke'ila, Puakahetau, Kulimoe'anga |
| Mata |
Ko e fakamanatu 'o ha mata pe visone fakangalongata'a. |
Matamoana, Matakaiongo, Matakihefono, Mata'aki'eteanga, Muni Matamahae, Mata'aelangi |
| Mo'unga |
Ko e mo'unga ko e me'a lahi mo ma'u'olunga pea kuo pau ke te hanga ki 'olunga ke te sio ki ai. 'Oku tala e hingoa ki ha me'a 'oku mahu'inga'ia ai 'a e kainga. |
Mo'ungaloa, Mo'unga'ulufeholoi, Mo'ungafetāngihi, Mo'ungakiheloto, Mo'ungakisaione. |
| Ngalu |
Ko e peau moe 'e ne hake mai. |
Ngaluha'amea, Ngalumotutulu, Ngaluma'a, Ngaluafe, Hungaluopea |
| Palu |
Ko e hu'ihu'i fakahu'a vai. |
Paluleleva, Paluvava'u, Paluvaivai |
| Po'uli / Po.. |
Ko ha po ne hoko ai ha me'a mahuhinga |
Po'ulikae'eva, Pohahau, Pohiva, Pome'e |
| Siale |
Ko ha fa'ahinga siale na'e fakangalongata'a 'e ne to'onga, pe tokotaha pe me'a kuo fakahoa 'aki hono faka'ofo'ofa 'ae siale. |
Sialehaevala, Sialehaehae, Sialemoepua, Sialemaanaa, Siale'uvea, Sialetou'anga |
| Sisi |
Ko e fakamanatu 'o ha fa'ahinga sisi faka'ofo'ofa mo 'alaha, pe tokotaha pe me'a kuo fakahoa 'aki ha fa'ahinga sisi pehe. |
Sisitoutai, Sisimataila'a, Sisipueki |
| Siu |
Ko e puna ma'u'olalo 'ae manupuna 'i he funga fonua. |
Siulolovao, Siu'ulua, Akesiumeimoana, Siukitu'atonga |
| Takai |
Taka 'i .... 'Oku fakamanatu 'e he hingoa ha feitu'u na'ate nofo ai pe tupu mei ai hato kainga. |
Takaimaama, Takaipea, Takaimofa'e, Takaikolo, Takaiha'apai, Takailotolava, Takaifalemalu |
| Tala |
Ko e fakamanatu 'o ha fa'ahinga tala, ongo pe fakaha ne ma'u. |
Talahiva, Talaiasi, Tala'ao, Talaifale, Talakai, Talanoafuka, Tala'ofa'aelangi, Talafaiva, Talameihe'ate |
| Tangi |
Ko e fakamanatu 'o ha fa'ahinga tangi, ongo pe loto. |
Tangimeiliku, Tangitau, Tangimanava, Tangimeimuli, Tangiketatau |
| Taimi |
Ko ha taimi ne hoko ai ha me'a mahu'inga pe faka'ofo'ofa. |
Māfoa'aeata, Hengihengikoula, Hahaufuifuilupe, 'Ata'apuaka, Taukei'aho |
| Tu'i |
Tu'u 'i ... koe tala 'o ha fehokotaki mo e me'a 'oku pehe 'e he hingoa 'oku fai ai 'a e tu'u. |
Tu'ifua, Tu'itonga, Tu'iniua, Tu'ilotolava, Tu'ifangatūkia |
| Tupou |
Ko e tu'u pou, ʻa ia ko e tuʻu maʻu hangē ha fu'u poú, pe ko e toʻa moʻoni.
Ko e hingoa eni ne hoko ʻo ngāue ʻaki ki he Tuʻikanokupolú, pea tauhingoa ia pe ki ai hono hakó mo hono kāingá. |
Tupouto'a, Tupoukui, Tupouveitongo, Tupouvava'u, Tupou'uli |
| 'Uluki... |
Ka 'ulu ha taha ki ha me'a koe me'a mahu'inga ia. 'Oku tala 'e he hingoa ha me'a 'oku mahu'inga ki he kainga. |
'Ulukihelupe, 'Ulukilupetea, 'Uluilakepa, 'Ulukimoanavavale, 'Ulukivaiola |
| Va'e... |
Ko e fakamanatu 'o ha fehokotaki mo e me'a 'oku fai ki ai 'a e laku va'e, pe ko e fakamanatu 'o ha fa'ahinga kau va'e na'e mahu'inga ki he kainga hange ko e va'e 'o e tu'i. |
Va'etu'ikoloa, Va'elaveamata, Va'epopua, Va'etapu, Va'eotu'itonga |
.
|
Ngaahi Nouti mo e Ngaahi Liliu
[090923] Kamata hono tānaki e toloí mo e fakamamafapaú.
[090923] Tānaki e fakamāʻopoʻopo kaveinga ki he taumuʻa ʻo e peesí.
|
|
|
